Notater |
- Holmfrid Pålsdatter var gift med Viking Ormson Måge i Ullensvang (Orm-ættas våpenskjold). De hadde barna:
1. Ivar Vikingson
2. Brynjulv Vikingson
3. Salomon Vikingson
Den 10. oktober 1415 er det på Måge utstedt et brev, hvor Viking Ormson og Aslak Sigurdson forlikes om arven etter Orm Isakson. Den 28. april 1410 nevnes Orm Vikingson i et brev fra Måge i forbindelse med gården Hjelle i Odda, som er Gammal Tormodsons eiendom og synes å være arv fra Måge. Det må være slektskap mellom disse personene, fordi Måge er en odelsgård. Kildene gir imidlertid ikke sikre opplysninger om noen ættlegg. Slekta eier mange gårder både i Hardanger og på Voss.
Skiftet på Måge etter Viking Ormson, som var gift med Holmfrid Pålsdatter, foregikk den 9. april 1436, og fra dette skifte kan vi med Velde følge hans etterslekt. Deres sønner Salomon, Ivar og Brynjulv delte foreldrenes gods. Salomon fikk halve Måge og Ytre Kvitno, Brynjulv fikk den andre halvdel av Måge, Indre Kvitno og Åse i Odda. Ivar Vikingson arvet Skjelde på Voss. Han fikk dessuten i arv utlagt gårdene Lindvik og Rogdo i Ullensvang, Skeie i Kvam og «Furenes» i Odda. Han er lagrettesmann på Voss og nevnes som sådan ved opprettelsen av et testamente på Finne i 1438. Hans sønn er Orm Ivarson Lydvo på Voss, som var gift med Gyrid Bårdsdotter fra Torsnes. 1)
1) Olav Kolltveit: «Odda, Ullensvang og Kinsarvik i gamal og ny tid», 1963
Berge Velde: Slektene Velde og Espeland og inngiftede slekter. 1957
- Segna seier at den første mannen i Måge heitte Bale og budde i Balarhaug. Han åtte frå Edna i sør til Fossåna i nord og hadde Ase til støl. Det er ikkje utenkjeleg at namnet Balarhaug er minne om ein som er hauglagd der. Det andre høver på dei stormennene som budde i Måge i mellomalderen. Det eldste me veit om eigedomstilhøva i Måge er at brørne Ivar, Brynjulv og Salamon Vikingsøner måndagen etter påskedag 1436 heldt skifte etter far sin, Viking Ormson, og delte då Måge som var hans odelsjord, mellom seg. Til Måge låg då både Edna, Kvitno, åse og Lindvik (DN. I, 753).
Ved dette odelsskiftet fekk Salamon og Viking kvar sin halvpart av Måge, og det er vel då Måge har vorte to tun. Det går nær hundre år før me atter får kjennskap til folket i Måge. I 1521 er Torbjørn, Trond, Lars og Tormod Måge oppførde. Men det er knapt tale om meir enn to bruk den tid. Torbjørn synest å vera største eigaren, og at han eller kona er av den gamle Måge-ætta er det ingen grunn til á tvila på. Ein meiner at han har hatt tre døtrer: Ei gift med Lars Havtorson, som må vera den Lars som er oppførd i 1521, den andre med Jon Ivarson Børve og den tredje med Sæbjørn Toreson Talje, og det ser ut til at dei har skift jordeiga etter Torbjørn. I 1615 eig Torbjørn Børve, Svein Måge og Lars Måge 2 lp. 1 pd. smør, 1 hud, 1 bukksk., 31/z lp. salt, eller omlag halve Måge.
Den andre halvparten er på utanbygds hender, såleis åtte Halldor Randa i Ryfylke 1 lp. 12 mrk. smør i Måge. I 1647 eig Jon Børve 11/z lp. 1 pd. 4 mrk. smør, 1 hud og 2 lp. salt, Johannes Eike i Vats eig 1 lp. smør, 1 hud, Anna Bleie eig 8 mrk. smør, 2 lp. salt. Brukarane sjølve eig resten: Isak 1/z lp. 10 mrk. smør, 2 lp. salt, Ola og brorborna hans 1 pd. 6 mrk. smør, 11/z lp. salt. I 1661 eig Torbjørn Børve omlag 2 lp. smør, Mattis Kvalnes 102/3 mrk. smør, Ivar Bleie lO 2/3 mrk. smør, medan 20 mrk. smør i mellomtida er vorte krongods (Bergenhus), truleg pantsett for skatt i den vanskelege tida. Resten eig «unge» Ola og Isak Måge sjølve. Måge har såleis alltid vore det dei kallar «bondegods», og då kan ein og gå ut frå at det er odelsgods etter den gamle Måge-ætta, som er vorte oppdelt ved arvskifte.
Olav Kolltveit Odda Ullensvang og Kinsarvik i gamal og ny tid B IV _ I_Ullensvang s. 177_178
|